4. Vormen van MS

• Aanvalsgewijze MS of relapsing remitting MS (RRMS)
• Secundaire progressie (SPMS)
• Progressieve MS of Primair progressieve MS (PPMS)

Aanvalsgewijze MS of relapsing remitting MS (RRMS)

Het merendeel (circa 85%) van de patiënten heeft aanvalsgewijze MS of relapsing remitting MS (RRMS). Hierbij treden aanvallen op (MS-schubs) met MS-symptomen, die deels of volledig weer herstellen. Hierbij zijn niet alle aanvallen merkbaar voor u als patiënt. Soms treden ze op in hersengebieden, waarbij je niet direct klachten ervaart anders dan een periode van vermoeidheid. Dit valt dan meestal wel vast te stellen met MRI-scans. Er worden dan nieuwe ontstekingen gezien in het zenuwstelsel als uiting van ziekteactiviteit. 

Secundaire progressie (SPMS)

Uiteindelijk veroorzaken de terugkerende ontstekingen in het zenuwstelsel bij een gedeelte van patiënten een slijtageslag, waarbij er een geleidelijke achteruitgang ontstaat. Deze lijkt los te staan van nieuwe ontstekingen of schubs. Dit noemt men secundaire progressie (SPMS).

Gelukkig hebben veel mensen een grote mate van reserve in het zenuwstelsel waarbij deze achteruitgang veelal niet merkbaar is en niet beperkend is of wordt in hun dagelijkse leven. Met de intrede van nieuwe medicatie lijkt het erop dat het mogelijk is om de secundair progressie uit te stellen dan wel te voorkomen. Tijdige en doortastende behandeling is hierbij van belang.

Het is enigszins te voorspellen bij welke patiënten de secundair progressieve fase gaat optreden en bij wie dit een grotere rol gaat spelen. In algemeenheid betreffen dit vaker (mannelijke) patiënten ouder dan 40 jaar, met veel MS aanvallen in de eerste vijf jaar na de diagnose, met name bij aanvallen in het ruggenmerg en/of kleine hersenen en bij aanvallen die slechts gedeeltelijk herstellen. Momenteel is er geen bloedtest of MRI-techniek die met zekerheid kan vaststellen of er sprake is van de secundair progressieve fase. Vaak blijft dit een vaststelling op basis van de klachten en symptomen in de spreekkamer.

Overgangsfase

De overgangsfase van aanvalsgewijze MS naar secundair progressieve MS is in de praktijk vaak moeilijk te herkennen. Vaak reageren mensen minder goed op de medicatie en bemerken toch achteruitgang ondanks dat de MRI-scans geen nieuwe plekken laten zien en er geen schubs meer optreden. Wanneer dit optreedt wisselt sterk van patiënt tot patiënt.

Progressieve MS of Primair progressieve MS (PPMS)

Er zijn ook patiënten die vanaf het begin van de neurologische klachten al geleidelijk achteruitgaan zonder tekenen van herstel. Dit wordt progressieve MS of primair progressieve MS genoemd (PPMS). 

Alle vormen

In onderstaand figuur zijn de verschillende vormen van MS schematisch weergegeven. Op de verticale as ziet u de toenemende beperkingen en op de horizontale as de tijd. De snelheid van de achteruitgang wisselt sterk tussen de verschillende patiënten. MS is een grillige ziekte.

Bron: Neuroimmunology