Vasculitis

Voorbeelden van kleinevatenvasculitis (ANCA-geassocieerde vasculitis) zijn granulomatose met polyangiitis of GPA (vroeger de ziekte van Wegener), microscopische polyangiitis of MPA en eosinofiele granulomatose met polyangiitis of EGPA (vroeger de ziekte van Churg-Strauss).

Bij kleinevatenvasculitis ontsteken vooral de kleine bloedvaten in organen. De ontsteking lijdt tot klachten en tot verlies van functie van organen. Kleinevatenvasculitis is een chronische ziekte: dat betekent dat de ziekte niet over gaat en steeds weer terug kan keren. 

Klachten

Ontsteking van bloedvaten in organen leidt tot klachten en - onbehandeld - tot verlies van functie. Organen die vaak door vasculitis getroffen worden zijn de huid, neus, longen, nieren, gewrichten en het zenuwstelsel. Veelvoorkomende klachten zijn dan ook vlekjes op de huid, bloedneuzen en korsten in de neus, hoesten en kortademigheid, vocht vasthouden, gewrichtspijn en krachtsverlies. 

Oorzaak

De bloedvatontsteking ontstaat door een storing in het afweersysteem: vasculitis is een auto-immuunziekte. Bij kleinevatenvasculitis komen in het bloed vaak bepaalde afweerstoffen of 'antistoffen' voor. Deze antistoffen heten antineutrofiele cytoplasmatische antistoffen, afgekort ANCA. Bloedvatontstekingen kunnen komen en gaan; waardoor perioden van actieve ziekte worden afgewisseld door perioden waarin de ziekte rustig is – de ziekte is dan in ‘remissie’. 

Behandeling

De behandeling van vasculitis bestaat voor de meeste patiënten uit een combinatie van medicijnen die de afweer onderdrukken. Deze medicijnen worden  'immuunsuppressiva genoemd'. Voorbeelden van immuunsuppressiva zijn prednison, rituximab, cyclofosfamide en azathioprine. 

De behandeling van vasculitis kent meerdere fasen. Bij actieve ziekte worden sterke medicijnen gegeven om de ziekte snel tot rust (in remissie) te brengen. Deze behandeling heet ‘inductietherapie’. Zodra de ziekte rustig is worden medicijnen gegeven om de ziekte rustig te houden; deze behandeling heet de ‘onderhoudstherapie’. De medicijnen die gebruikt worden in beide fasen van behandeling kunnen hetzelfde zijn, maar in de onderhoudsfase worden de middelen lager gedoseerd. 

Bij de behandeling van vasculitis is er ook aandacht voor het voorkomen van bijwerkingen en schade, zowel door vasculitis zelf als door de medicatie. Voorbeelden zijn behandelingen gericht op het voorkomen van infecties, suikerziekte, botontkalking en hart- en vaatziekten.

Voorbeelden van grotevatenvasculitis zijn Reuscelarteriitis of Arteriitis Temporalis en de ziekte van Takayasu.

Klachten

Ontsteking van grote bloedvaten in het lichaam kan zorgen voor klachten en leiden tot schade.

Bij Reuscelarteriitis of Arteriitis Temporalis ontsteken vaak bloedvaten in het hoofdhalsgebied. Klachten die hierbij voorkomen zijn hoofdpijn, een gevoelige hoofdhuid (bij kammen van de haren), vermoeidheid of pijn in de kauwspieren en problemen met het gezichtsvermogen zoals vlekken voor de ogen hebben of dubbelzien.

Bij de ziekte van Takayasu ontsteken vaak de grote lichaamsslagader of 'aorta’ en de grote bloedvaten die naar de ledematen gaan. Klachten die hierbij voorkomen zijn blauw- en witverkleuring en het koud aanvoelen van de handen, pijn in armen en benen (met name bij inspanning) en buikpijn. Daarnaast komen vermoeidheid, koorts en gewichtsverlies vaak voor.

Oorzaak

De bloedvatontsteking ontstaat door een onbekende storing in het immuunsysteem. Het immuunsysteem is een systeem in het lichaam dat er voor zorgt dat u niet snel ziek wordt. Bij grotevatenvasculitis is er een storing in het immuunsysteem waardoor het voor bloedvatontsteking zorgt en u wèl ziek wordt.

Behandeling

Grotevatenvasculitis wordt behandeld met medicijnen die de verstoring in het immuunsysteem tegenwerken door het immuunsysteem af te remmen. Kort na het vaststellen van de ziekte wordt gestart met sterke afweeronderdrukkende medicijnen die bij het rustiger worden van de ziekte worden afgebouwd. Voorbeelden van medicijnen die worden gegeven zijn prednison en tocilizumab. Hoe lang medicijnen moeten worden gegeven verschilt van persoon tot persoon.

Bij de behandeling van vasculitis is er ook aandacht voor het voorkomen van bijwerkingen en schade, zowel door vasculitis zelf als door de medicatie. Voorbeelden zijn behandelingen gericht op het voorkomen van infecties, suikerziekte, botontkalking en hart- en vaatziekten.

Voorbeelden hiervan zijn de ziekte van Behçet, polyarteriitis nodosa of PAN en polychondritis recidivans. Ook voor onderzoek naar en behandeling van deze vormen van vasculitis kunt u in het Maasstad Ziekenhuis terecht. 

• Patiëntenfolders van de afdeling Reumatologie & Klinische Immunologie: Patiëntenfolders Reumatologie & Klinische Immunologie - Maasstad Ziekenhuis Rotterdam
• Nederlandse patiëntenvereniging: vasculitis.nl. De Nederlandse patiëntenvereniging voor vasculitispatiënten biedt op haar website gedetailleerde informatie over de afzonderlijke ziektebeelden en behandelingen.
• Reuma Nederland: Home • ReumaNederland
• Britse patiëntenvereniging vasculitis.org.uk (Engelstalig)
• Amerikaanse patiëntenvereniging: vasculitisfoundation.org (Engelstalig)

U kunt bij ons terecht voor klachten die passen bij vasculitis, maar ook voor behandeling als de diagnose vasculitis al bij u is gesteld. Ook voor een tweede mening (second opinion) bent u van harte welkom.

Het Maasstad Ziekenhuis is aangesloten bij de vereniging van Samenwerkende Topklinische opleidingsZiekenhuizen (STZ) en vasculitis is door de vereniging aangewezen als topklinische functie. Het Maasstad Ziekenhuis heeft dit ‘diploma’ gekregen om verschillende redenen. Ten eerste werken in het ziekenhuis ervaren artsen met elkaar samen in de zorg voor patiënten met vasculitis: meerdere artsen werken mee aan uw behandelplan. Ten tweede worden de nieuwste (internationale) behandelrichtlijnen gevolgd: u bent verzekerd van de best beschikbare zorg. Tenslotte wordt u actief betrokken bij uw behandeling en wordt er geprobeerd de ‘patiëntwaarde’ te verbeteren. Dit betekent dat steeds samen met u wordt gekeken naar wat u echt belangrijk vindt voor uw gezondheid.

Het Maasstad Ziekenhuis heeft de zorg voor vasculitispatiënten vormgegeven in een zorgpad. Dit betekent dat ernaar wordt gestreefd dat nieuwe en bekende patiënten met vasculitis op één dag gezien worden door de betrokken specialist(en). Op dezelfde dag worden bloedonderzoek en beeldvormend onderzoek verricht. Na afloop van deze dag wordt in multidisciplinair verband een behandelplan opgesteld wat met u wordt besproken. 

Indien nodig wordt het behandelplan eveneens besproken binnen de Arthritis Research and Collaboration Hub, kortweg ARCH. ARCH is een landelijk medisch expertiseplatform voor zeldzame vormen van reuma waaronder vasculitis. Het Maasstad Ziekenhuis behoort bij de ARCH-regio Zuid-West Nederland waarvan het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) het coördinerend centrum is. Binnen ARCH is er tweewekelijks – en zo nodig vaker - overleg over patiënten met vasculitis in de regio. Dit maakt dat er zeer veel kennis en ervaring in huis is om binnen korte tijd samen met u tot de best passende behandeling te komen. Hierbij wordt rekening gehouden met uw wensen ten aanzien van de behandeling en waar de zorg het beste geleverd kan worden. 

Het Maasstad Ziekenhuis heeft meerdere samenwerkingspartners in de regio en de afdeling Reumatologie & Klinische Immunologie is ervaren in het werken volgens het ‘shared care’ principe, waarbij zorg zo dicht mogelijk bij huis geleverd kan worden. Naast het leveren van zorg, verzorgt het Maasstad Ziekenhuis in samenwerking met de Vasculitis Stichting informatieavonden voor patiënten.

• Polikliniek Reumatologie & Klinische Immunologie Maasstad Ziekenhuis – (010) 291 22 05
• Polikliniek Nefrologie Maasstad Ziekenhuis – (010) 291 22 20
• U kunt een vraag stellen aan de reumaconsulente via het patiëntenportaal Mijn Maasstad Ziekenhuis, hiervoor moet u inloggen met uw DigiD.
• U kunt ook uitgenodigd worden om te beeldbellen via de BeterDichtbij app. U kunt via de app ook veilig berichten sturen en ontvangen.